ปรัชญา มดแดง , ข้อคิดจากมด

มดตัวน้อย ปรัชญา มดแดง ปรัชญาข้อ 1 มดแดง เป็นตัวของตัวเอง พึ่งเรี่ยวแรงของตนเอง “ ความเป็นตัวของตัวเอง เป็นความภาคภูมิใจของมนุษย์ และสัตว์ทุกชนิด  คิดดูเถิด เราจะรู้สึกภูมิใจเพียงใด หากมีทรัพย์สินเป็นของเราเอง  มีความรู้สติปัญญาเป็นของเราเอง มีเงินทองเป็นของเราเองไม่ต้องหยิบยืม  มีวิชาความรู้จากสติปัญญาของเราเอง มีความคิดเป็นของเราเอง.  ความภูมิใจและความองอาจกล้าหาญยืดอกได้ จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อเรารู้สึกว่า  เป็นตัวของตัวเองได้แล้วเท่านั้น.” ปรัชญาข้อ 2 มดแดง ทำงานรวมตัว เก่งกลุ่ม ไม่เก่งเดี่ยว ดีรวม ไม่ดีเดี่ยว หากแต่เหนื่อยด้วยกัน หนักด้วยกัน “ ความดีของคน คือการยืนหยัดทำในสิ่งที่เกี่ยวข้อง แม้ในภาวะดับขัน. ความดีของคน คือการรู้จักยอมให้คนอื่นดีได้ และได้ดี มิใช่ดีเด่นเพียงตัวคนเดียว  ความดีสูงสุด คือการดีด้วยกัน ดีรวมกัน เก่งด้วยกัน เก่งรวมกันเหมือนมดแดง  ถ้าแรงเดียวก็ไร้ความหมาย แต่เมื่อใดร่วมแรง ช้างตัวใหญ่ก็ยังพ่ายมดแดง.  คนเรา เมื่อรู้ว่าแรงน้อย ก็ต้องร่วมแรงร่วมใจ สุดท้าย ของหนักก็เบา งานยากก็ง่าย  และกลายเป็นงานสนุก.” ปรัชญาข้อ 3 มดแดง สร้างระเบียบวินัย ใจกล้าหาญ “ลูกเอ๋ยไม้ไผ่ที่แกร่ง เพราะอยู่กันรวมกอ หากเป็นไผ่ลำเดียวก็ไม่อาจแกร่งกล้าได้  เหมือนคน ถ้าร่วมกันคิด ร่วมกันทำ ไม่ขัดแข้งขัดขาขัดความคิดกัน งานหนักก็เบา  งานยากก็ง่าย ลูกของแม่ ควรสร้างระเบียบให้กับการทำงานให้มาก  เมื่อเห็นว่าใครดีกว่า ให้ลูกยกย่องเชิดชูเขา ไม่ตำหนิเขา เพียงเพราะเห็นความผิดเล็กน้อย แปลว่า ลูกแม่ต้องหาดีของคนอื่นให้พบ แล้วนำมาเป็นแบบอย่างแก่ตัวเรา  แล้วดีทั้งหลายจะมารวมอยู่ที่ลูกทั้งหมด.” ปรัชญาข้อ 4 มดแดงสู้งาน ไม่หนีงาน ไม่เกี่ยงงานแต่แข่งขันกันทำงานให้ดี “ คนเกี่ยงงานมักขาดเสน่ห์ คนเกียจคร้าน ไม่ควรได้รับรางวัลใดๆ ในชีวิต  เพราะเขาได้รับรางวัลมากพอแล้ว เมื่ออยากรู้ว่าใครเป็นอย่างไร ให้วินิจฉัยด้วยงาน  เขาจะเป็นคนซื่อสัตย์สุจริตชอบเอารัดเอาเปรียบ ชอบช่วยเหลือ  หรือมีอะไรซ่อนไว้ในใจมากน้อยเพียงใด จงดูความคิดและงานที่เข้าทำประกอบกัน. งานจะสร้างคน และงานนั่นเองจะทำลายคน หากคนนั้น ไม่ตั้งใจทำงาน  เกียรติยศอันแท้จริงของคน คือการทำงาน มิใช่การไม่ต้องทำอะไรเอง  เพราะมีคนอื่นทำให้หมด ขอให้ภาคภูมิใจเมื่อยังทำงานได้ด้วยตนเอง.” ปรัชญาข้อ 5 มดแดง หวงไข่ ห่วงรัง เป็นคน ต้องห่วงบ้าน และแหนหวงแผ่นพื้นมาตุภูมิ “มโนธรรมของคนในบ้าน ทีค่ากว่าความรู้ที่เขาร่ำเรียนมา คนมีความรู้  แต่ขาดมโนธรรม จะไร้เสน่ห์ ใครๆ ก็อยากหนีไปให้ไกลตา  วิชาความรู้ต้องคู่ มโนธรรม ไร้มโนธรรม วิชาก็เป็นยาพิษ  เกิดเป็นคน ลูกต้องรักนวลสงวนตัว รักเกียรติ เพราะเกียรติคือตัวชีวิตแท้  เป็นหญิงก็รักเกียรติแห่งความเป็นหญิง เพราะหญิงที่ไร้เกียรติ จะหมดค่า  จะมีได้เพียงราคา เท่านั้น คนที่ไม่รักพ่อแม่ ไม่ห่วงพ่อแม่ ไม่ห่วงบ้าน  ก็ยากที่จะให้เขารัก และภักดีต่อมาตุภูมิได้ เมื่อไม่มีมาตุภูมิก็ขาดความภูมิใจและไร้เกียรติ.” ปรัชญาข้อ 6 มดแดง สร้างผู้นำ และวางใจในผู้นำ “สิ่งที่หายากที่สุดคือผู้นำ และยากมากกว่านั้นคือผู้ตาม  เพราะใครๆ ก็อยากเป็นผู้นำไม่ยอมกัน ใครๆ ก็อยากนั่งแถวหน้า  ไม่มีใครอยากนั่งแถวหลังใครๆ ก็อยากมีหน้ามีตา เพราะคิดว่าหน้าตาคือเกียรติ  แม้จะไม่ต้องทำอะไรเลยก็ตาม ลูกคิดดูให้ดีเถิดผู้นำมีได้เพียงคนเดียว  แต่ผู้ตามมีมาก ถ้าไม่มีใครคิดจะเป็นผู้ตามเสียแล้ว เราจะหาถนนที่ไหนเดินได้  การมีผู้นำดี ต้องเริ่มต้นที่ทุกคนยอมเป็นผู้ตามที่ดี เพราะผู้ตามนั่นเอง  ที่จะสร้างผู้นำให้ดีได้.” ปรัชญาข้อ 7 มดแดงมีความคล่องตัว ไม่กลัวอุปสรรค “โลกสมัยใหม่ต้องการความเร็ว แข่งขันความเร็วกัน แปลว่า ต้องการความคล่องตัว เทคโนโลยีทุกอย่างถูกคิดผลิตขึ้นมาเพื่อสนองความคล่องตัวเพื่อเอาชนะกาลเวลา แข่งขันกับเวลา ความเร็วทั้งหลายเหล่านั้น ยังช้ากว่าความคิดของคน ความคิดไม่อาจกำหนดได้ด้วยเวลา แม้ความเร็วแสง เสียง ก็ยังกำหนดเวลาได้แต่ความคิดของคนเร็วยิ่งกว่า…ความคล่องตัวของคนเราต้องมีทั้งทางความคิดและการกระทำ เราต้องไม่เป็นคนอืดอาด เพราะความอืดอาด จะทำให้พลาดเวลาไปหมด เราต้องรู้จักวางแผนล่วงหน้าไม่ว่าจะทำอะไรเพราะแผนล่วงหน้าจะช่วยให้เรามีความคล่องตัวทั้งการงานและความคิด และจะทำให้เราไม่กลัวอุปสรรคปัญหาใดๆในชีวิต” ปรัชญาข้อ 8 มดแดงอาสางาน “เมื่อลูกโตขึ้นมาต้องเกี่ยวข้องกับคน ต้องทำงานใหญ่ รับผิดชอบมาก ลูกจะรักคนที่มีจิตใจอาสาทำงาน ยิ่งเมื่อลูกต้องเป็นหัวหน้าคน เป็นผู้นำ ผู้บริหาร ลูกยิ่งต้องการคนอาสางาน เพราะคนที่มีจิตใจอาสางาน จะมีจิตใจเสียสละ การอยู่ในสังคม คนที่ได้รับการยกย่อง คือคนเสียสละและอาสาทำงาน โดยไม่คิดหวังสิ่งใดตอบแทน. ขอให้ลูกแม่ อุทิศความคิด ความรู้ ทรัพย์สินและเวลาส่วนหนึ่งให้กับองค์กรที่เราเกี่ยวข้อง เพราะเราอยู่คนเดียวไม่ได้ เราทุกคนต้องคิดพร้อมกัน อาสากันแบกหาม อย่าปล่อยให้คนใดคนหนึ่งทำงานหนักคนเดียว นั่นเป็นความบกพร่อง. เมื่อลูกเป็นผู้ใหญ่ขึ้น ต้องปกครองคน ลูกแม่อย่าปล่อยให้คนๆ เดียวทำงานทุกอย่าง แม้เขาจะอาสาก็ตาม ควรเฉลี่ยน้ำหนักความรับผิดชอบไปให้ทั่วถึง คนอาสางาน คือคนที่มีเสน่ห์ที่สุด ขอให้จำคำแม่ไว้ให้ดี.” ปรัชญาข้อ 9 มดแดงต่อสู้ศัตรูแม้ขาดคอ “ชีวิตเราเริ่มต่อสู้ตั้งแต่แรกเกิด ผู้แข็งแรงกว่าก็อยู่ได้ผู้อ่อนแอก็พ่ายแพ้  แม้ว่านักต่อสู้จะเป็นผู้ควรได้รับคำสรรเสริญแต่ก็ต้องอยู่ในกฎกติกา  การทำให้คนอื่นแพ้เพียงเพื่อตนจะชนะโดยไม่คำนึงถึงกฎเกณฑ์  แม้จะชนะใครมากมายเพียงใดก็ตามเขาก็คือผู้แพ้อยู่นั่นเอง…นักต่อสู้  ต้องเอาชนะใจตนให้ได้ก่อน นักต่อสู้ต้องสร้างมโนธรรมให้ได้ก่อน  จึงจะไม่หลงอำนาจในชัยชนะ.. การต่อสู้เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการดำเนินชีวิตยิ่งการปกปักรักษาผืนแผ่นดินเกิด  ยิ่งมีความสำคัญขอให้ลูกคิดเสมอว่าเราเกิดมาชาติหนึ่งเราต้องหาทางแทนคุณแผ่นดินให้ได้ การแทนคุณ คือ การคิดเพื่อให้ มิใช่คิดเพื่อรับ การเป็นนักต่อสู้  อย่าหวังเพียงชัยชนะของตน โดยไม่คำนึงถึงความพ่ายแพ้ของแผ่นดิน  เราขาดทุนได้แต่แผ่นดินต้องมีกำไรเท่านั้น เราอาจแพ้ได้แต่แผ่นดินต้องชนะเท่านั้น เพราะหากไร้แผ่นดินเสียแล้วแม้เราจะชนะใครสักกี่คนก็ชื่อว่าเป็นผู้แพ้พ่ายอยู่นั่นเอง..” ข้อคิดจากมด คนดี คนเก่ง และคนสุข คนดี หมายถึง ความสามารถในการควบคุมอารมณ์และความต้องการของตนเอง รู้จักเห็นใจผู้อื่นและมีความรับผิดชอบต่อส่วนรวม ประกอบด้วยความสามารถต่อไปนี้ o ควบคุมอารมณ์และความต้องการของตนเอง : รู้จักอารมณ์และความต้องการของตนเอง ควบคุมอารมณ์และความต้องการได้ แสดงออกอย่างเหมาะสม o เห็นใจผู้อื่น : ใส่ใจผู้อื่น เข้าใจและยอมรับผู้อื่น แสดงออกอย่างเหมาะสม o รับผิดชอบ : รู้จักการให้และรับ รู้จักยอมรับผิด ให้อภัย เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม คนเก่ง หมายถึง ความสามารถในการรู้จักตนเองมีแรงจูงใจ สามารถตัดสินใจแก้ปัญหาและแสดงออกได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมทั้งมีสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น ประกอบด้วยความสามารถต่อไปนี้ o รู้จักและมีแรงจูงใจในตนเอง : รู้จักการให้และรับ รู้ศักยภาพตนเอง สร้างขวัญและกำลังใจให้ตนเองได้ มีความมุมานะไปสู่เป้าหมาย o ตัดสินใจและแก้ปัญหา : รับรู้และเข้าใจปัญหา มีขั้นตอนในการแก้ปัญหา มีความยืดหยุ่น o มีสัมพันธภาพกับผู้อื่น : สร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น กล้าแสดงออกอย่างเหมาะสม แสดงความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์ คนสุข หมายถึง ความสามารถในการดำเนินชีวิตอย่างเป็นสุข ประกอบด้วย o ภูมิใจในตนเอง : เห็นค่าในตนเอง เชื่อมั่นในตนเอง o พึงพอใจในชีวิต : มีอารมณ์ขัน มองโลกในแง่ดี พอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ o มีความสงบใจ : มีกิจกรรมที่เสริมสร้างความสุข รู้จักผ่อนคลาย มีความสงบทางจิตใจ.. บรรณานุกรม ปรัชญามดแดง, หนังสือชุด ตามรอยพระยุคลบาท บวร. พระศรีญาณโสภณ (สุวิทย์ ปิยวิชโช) วัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก กรุงเทพมหานคร , พิมพ์ครั้งที่ 3 : 17 ตุลาคม 2545 วุฒิภาวะหรือความฉลาดทางอารมณ์ (EQ) , กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข www.moph.go.th